Demans 2030'da küresel sorun olacak

TÜİK ve­ri­le­ri­ne göre, Tür­ki­ye'de şu anda 10 mil­yon olan 65 yaş üzeri birey sa­yı­sı­nın 2040'ta 16 mil­yo­nun üze­ri­ne çık­ma­sı­nın bek­len­di­ği­ne işa­ret edi­len açık­la­ma­da, bu du­ru­mun aynı za­man­da ar­ta­cak alz­he­imer hasta sa­yı­sı­nın da ha­ber­ci­si ol­du­ğu vur­gu­lan­dı.

Tür­ki­ye'de geçen yıl ha­ya­tı­nı kay­be­den yaş­lı­lar­dan 13 bin 498'inin Alz­he­imer has­ta­lı­ğı ta­nı­sı ile iz­len­di­ği ak­ta­rı­lan açık­la­ma­da, "Bu denli artan sayı, yer­yü­zün­de ya­şa­yan bir­çok in­sa­nın en bilge za­man­la­rı­nı et­ki­le­ye­rek, öğ­ren­dik­le­ri­ni, ya­şa­dık­la­rı­nı ve tec­rü­be­le­ri­ni yok et­mek­te­dir." de­ğer­len­dir­me­si ya­pıl­dı.

Has­ta­lı­ğın, ki­şi­le­rin bel­lek­le­ri­ni, yön ve me­ka­nı bul­ma­la­rı­nı, öğ­ren­me, dil ve mu­ha­ke­me ye­te­nek­le­ri­ni et­ki­le­di­ği an­la­tı­lan açık­la­ma­da, has­ta­lı­ğın or­ta­ya çık­ma­sı­nı ko­lay­laş­tı­ran ne­den­le­rin ba­şın­da hi­per­tan­si­yon, di­ya­bet, dep­res­yon, kötü bes­len­me, ha­re­ket­siz hayat, alkol ve si­ga­ra kul­la­nı­mı gel­di­ği, bu risk­le­rin te­da­vi edil­me­si ya da kötü alış­kan­lık­la­rın bı­ra­kıl­ma­sı ile de­man­sın olu­şu­mu­nun önem­li oran­da azal­tı­la­ca­ğı vur­gu­lan­dı.

DİKKAT TOP­LA­MA­DA SI­KIN­TI­LAR YA­ŞI­YOR­LAR

Açık­la­ma­da, özel­lik­le pan­de­mi sü­re­si için­de has­ta­lık­tan ko­run­ma adına evin­den çı­ka­ma­yan, ya­kın­la­rı­nı ve sev­dik­le­ri­ni gör­mek­te zor­la­nan alz­he­imer has­ta­la­rı­nın du­rum­la­rın­da bir mik­tar kö­tü­leş­me gö­rül­dü­ğü, Ko­vid-19 ge­çi­ren de­mans has­ta­la­rın­da ise en­fek­si­yon­dan aylar sonra bile bel­lek, dik­kat ve gün­lük ak­ti­vi­te­le­ri ye­ri­ne ge­tir­me­de sı­kın­tı­lar ya­şan­dı­ğı ifade edil­di.

İLK FDA ONAY­LI TEDAVİ

ABD Gıda ve İlaç Da­ire­si­nin alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın te­da­vi­si için ça­lış­ma­sı ya­pı­lan ilaç­lar­dan olan Adu­ca­nu­mab (Adu­helm) için hız­lan­dı­rıl­mış onay ver­di­ği bil­di­ri­len açık­la­ma­da, şun­lar kay­de­dil­di:

“Onay al­ma­sı biraz tar­tış­ma­lı olsa da ilaç, alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın al­tın­da yatan bi­yo­lo­ji­yi ele alan ilk FDA onay­lı te­da­vi­dir ve uzun yıl­lar sonra alana giren ilk ilaç­tır. Ça­lış­ma­la­ra göre, has­ta­lı­ğın erken dö­ne­min­de ilacı kul­la­nan­lar­da has­ta­lı­ğa özgün ami­lo­id mad­de­si be­yin­den uzak­laş­tı­rıl­mak­ta, bi­liş­sel ve iş­lev­sel ge­ri­le­me makul öl­çü­de azal­mak­ta­dır. İlaç henüz ül­ke­miz­de yok­tur. Bu te­da­vi­nin onay­lan­ma­sı, erken teş­his ve doğru teş­hi­sin öne­mi­ni vur­gu­la­mak­ta­dır.”

EG­ZERSİZ YAPIN SAĞ­LIK­LI BES­LENİN

Tek­no­lo­ji ala­nın­da iler­le­me­ler ve yapay ze­ka­nın sağ­lık ala­nın­da daha etkin kul­la­nıl­ma­sı­nın alz­he­imer ile il­gi­li teş­his yön­tem­le­rin­de de büyük ge­liş­me­le­re neden ol­ma­ya devam et­ti­ği vur­gu­la­nan açık­la­ma­da, "Has­ta­lı­ğa özgü sap­ta­na­bi­lir mad­de­ler ola­rak ta­nım­la­nan bi­yo­be­lir­teç­le­rin, kan ve bel su­yun­dan elde edi­le­bil­me­si, gö­rün­tü­le­me alet­le­ri ile be­yin­de­ki ha­ra­bi­ye­tin gös­te­ri­le­bil­me­si ve ge­ne­tik bo­zuk­luk­la­rın öl­çü­le­bil­me­si ile has­ta­lık daha erken dö­nem­de ya­ka­la­na­rak, yeni te­da­vi­le­rin kul­la­nı­la­bi­le­ce­ği dö­ne­mi ka­çır­ma­mak amaç­lan­mak­ta­dır." bil­gi­le­ri pay­la­şıl­dı.

Türk Nö­ro­lo­ji Der­ne­ği­nin açık­la­ma­sın­da, "Ya­şa­mı ve anı­la­rı ka­çır­ma­mak, sev­dik­le­ri­mi­zin yü­zü­nü ve is­mi­ni hep ha­tır­la­mak için eg­zer­siz ve sağ­lık­lı bes­len­me­yi, yaşam boyu öğ­ren­me­ye devam et­me­yi, şar­kı­lar ile eğ­len­me­yi ve ne olur­sa olsun her daim ha­ya­ta güzel bak­ma­yı ihmal et­me­den ya­şa­mak, alz­he­imer­dan ko­run­ma­nın en başta gelen yo­lu­dur" de­ğer­len­dir­me­si ya­pıl­dı.